سه فاكتور زير بايستي در محاسبه ظرفيت جرثقيل مورد توجه قرار گيرند.
استحكام جرثقيل آيا امكان شكست اجزا جرثقيل وجود دارد؟
تعادل جرثقيل آيا امكان وجود واژگوني جرثقيل وجود دارد؟
ظرفيت قرقره ها آيا وينچ توانايي بالا بردن بار را دارد؟
ظرفيت باربرداري جرثقيل با در نظر گرفتن كوچكترين مقدار هر يك از سه فاكتور بالا محاسبه مي شود.
هنگامي كه شعاع كاري جرثقيل بزرگ باشد، ظرفيت نهايي جرثقيل بر اساس تعادل آن، و هنگامي كه شعاع كاري جرثقيل كوچك باشد، بر اساس استحكام بوم و ديگر اجزا آن محاسبه مي شود.
براي محاسبه استحكام جرثقيل تحت قوانين مستند، به اين موارد بايستي توجه نمود علاوه بر ظرفيت اسمي جرثقيل، به وزن جرثقيل، نيروي اينرسي و گريز از مركزي كه در نتيجه سوئينگ جرثقيل و بالا بردن بوم بوجود مي آيد، و نيروي باد نيز بايستي توجه نمود.
براي ايجاد تعادل جرثقيل روي جك هاي جلو و عقب، قوانين مشخصي وجود دارد.
اعداد جدول بارهاي مجاز نهايي با توجه به جرثقيل مجاز با در نظر گرفتن استحكام و پايداري تعيين مي شود.
چگونگي محاسبه ظرفيت باربرداري جرثقيل، شعاع كاري و ارتفاع باربرداري از روي جداول باربرداري صورت میگیرد.
هنگامي كه شعاع كاري جرثقيل بزرگ باشد، ظرفيت نهايي جرثقيل بر اساس تعادل آن، و هنگامي كه شعاع كاري جرثقيل كوچك باشد، بر اساس استحكام بوم و ديگر اجزا آن محاسبه مي شود.
براي ايجاد تعادل جرثقيل روي جك هاي جلو و عقب، قوانين مشخصي وجود دارد.
اعداد جدول (بارهاي مجاز نهايي) با توجه به جرثقيل مجاز با در نظر گرفتن استحكام و پايداري تعيين مي شود.
اجزای جرثقیل شامل:
بدنه جرثقیل
در بدنه جرثقیل از هیچ گونه هیدرولیکی استفاده نشده است که به صورت جداگانه و مستقل بوم و جک ها و سایر مکانیزم به آن خودرو (جرثقیل) متصل شده و جرثقیل را تشکیل می دهد و از چند نوع فلز و الیاژ که دارای وزن کم با توانایی استحکام بالا تشکیل شده البته بدنه جرثقیل در بوم بلند و جرثقیل های کفی کاملا متفاوت بوده ولی اغلب اتاق فرمان یا لیورهای جرثقیل ها در کنار جرثقیل قرار دارد.
تلسکوپ یا بوم جرثقیل
تلسکوپ همان بوم جرثقیل می باشد، تلسکوپ از فولاد و الیاژ های آن ساخته شده است که با هیدرولیک به صورت خشاب مانند یک به یک داخل یکدیگر قرار میگیرند (به طور مثال یک جرثقیل بیست تن از پنج تلسکوپ استفاده میکند که طول هر یک از تلسکوب ها در این نوع جرثقیل ۵.۵ متر می باشد که جمعا ۲۷.۵ متر می باشد که هر یک به صورت یک جک مجزا که در داخل خود دارد از یکدیگر بیرون می آیند و در مجموع این متراژ بوم را تشکیل می دهند.
یک جرثقیل بیست تن اگر کالایی که قرار است جابه جا کند کنار و نزدیک خود باشد قابلیت این را دارد که بیست تن را جابه جا کند و هر چقدر این کالا از جرثقیل فاصله بیشتری بگیرد توان جرثقیل به تدریج کمتر خواهد شد و در اخر، در فاصله بیست و هفت متری توان جرثقیل به یک الی پنج تن می رسد که در یک زاویه بسیار مناسب پنج و در زاویه نامناسب به یک تن کاهش می یابد.
وینچ
شاید بسیاری از شما این کلمه رو شنیده باشید، وینج کاربرد های متفاوتی دارد که یکی از کاربرد های رایج وینج در جرثقیل می باشد.
وینچ تشکیل شده از یک پمپ هیدرولیکی، یک قرقره و بکسل می باشد که روی بدنه جرثقیل نصب می شود و بسته به متراژ بوم جرثقیل، متراژ بکسل نیز تغییر می کند کار هیدرولیک چرخاندن قرقره می باشد و قرقره، بکسل را به دور خود جمع می کند و در سر بکسل قلاب نصب شده که برای برداشتن بار به کار گرفته می شود.
جک های تعادل جرثقیل
جک ها نیز تشکیل شده از پمپ هیدرولیکی و تلسکوپ می باشند و کارکرد جک های تعادل این است که جرثقیل از زمین فاصله گرفته و مقداری از زمین جدا شده که باعث می شود فشار از چرخ ها برداشته شود و همچنین وزن بار در سطحی بیشتر تقسیم شده که باعث می شود جرثقیل توانایی بلند کردن بار بیشتری داشته باشد، جک ها در جرثقیل حکم تعادل جرثقیل را به عهده دارند و بسته به توان جرثقیل توان جک نیز بیشتر و کمتر خواهد شد.
کلیه ی جرثقیل ها از تجهیزات و قوانین مکانیکی ، هیدرولیکی ، برقی و پنوماتیکی برای بلند کردن و پایین اوردن بار استفاده می کنند . طراحی جرثقیل مطابق با استاندارد های معتبر و مورد تایید صورت می گیرد . تمامی مواد و تجهیزات به کار رفته در ساختمان جرثقیل مطابق با استاندارد های رایج زیر می باشد.
سازمان استاندارد انگلستان
انجمن مهندسین مکانیک آمریکا
بهداشت حرفه ای آمریکا
استاندارد استرالیا
موسسه نفت آمریکا
وزارت انرژی آمریکا
در هیچ یک از اجزای ساختاری جرثقیل نباید چوب مورد استفاده قرار گیرد . مواد ، اتصالات و تجهیزات به کار رفته برای تعمیرات نیز باید مطابق با دستورات سازنده ی دستگاه باشد .
اجزایی که در جرثقیل تحت فشار قرار می گیرند و در عین حال در معرض تکان یا ضربه ی ناگهانی نیز قرار دارند از فولاد نرم ( فولاد کم کربن ) یا مواد مشابه ی دیگر ساخته می شوند . جرثقیل ها باید طوری طراحی و ساخته شوند که تمام قسمت های آنها به طور ایمن قابل روغن کاری ، بازرسی و تعمیرات باشد .
ویژگی های اساسی عملیاتی کلیه ی جرثقیل های متحرک به شرح زیر است :
قابلیت بالا بردن و پایین آوردن بار
قابلیت چرخش بار حول یک محور
طول بوم قابل تنظیم
قابلیت حرکت در کارگاه
برای شناسایی جرثقیل ، از پلاک شناسایی آن با مشخصات زیر استفاده می شود :
سازنده ی دستگاه
مدل دستگاه
شماره سریال که روی شاسی اصلی دستگاه حک شده است
سال ساخت به میلادی و تناژ دستگاه
این پلاک شناسایی باید در معرض دید باشد و از مخدوش شدن و آسیب دیدن آن جلوگیری شود و معمولا در قسمت های سینی گردان ,شاسی اصلی و گاه اتاق راننده نصب می شود .
در اغلب ماشین های هیدرولیکی از یک سیال غیر قابل فشرده شدن استفاده می شود . یعنی مایعی که حداکثر چگالی خود را دارا می باشد .روغن یکی از سیالات غیر قابل فشرده شدن است . و برای استفاده در ماشین های هیدرولیک و از جمله جرثقیل های هیدرولیک مناسب می باشد . در یک سیستم ساده هیدرولیک وقتی که پیستون فشاری را بر روغن وارد می سازد ، روغن تمامی این فشار وارده را به پیستون دیگر منتقل می کند و باعث حرکت دادن پیستون بعدی یا قطعه ی دیگر می شود . فشار لازم برای حرکت پیستون توسط پمپ هیدرولیک تامین می شود .
معمولا در سیستم های هیدرولیک ، فشار مورد نیاز توسط یک یا دو پمپ هیدرولیک تامین می شود . این پمپ ها انواع مختلفی دارند که از جمله آنها پمپ یا جابجایی متغیر و پمپ چرخ دنده ای می باشد .
در اغلب جرثقیل های هیدرولیکی از دو پمپ چرخ دنده ای که به صورت توأم با هم کار می کنند. استفاده می شود . در جرثقیل های تک موتوره ، عملیات جابجایی دستگاه و بالا بردن بار توسط همان یک موتور انجام می شود ولی در جرثقیل های سنگین که معمولا دو موتور دارند ، موتور اول (کشنده) برای جابجایی دستگاه به کار رفته و موتور دوم نقش بالا برنده ی بار را ایفا می کند ؛ هر چند در جرثقیل های خیلی سنگین هر دو موتور هم زمان برای بالا بردن و پایین آوردن بار به کار گرفته می شوند .
موتور به کار رفته در دستگاه باید ظرفیتی بیش از ظرفیت لازم برای کنترل سنگین ترین باری که توسط مکانیزم بالابر جابجا می شود ، داشته باشد . تمامی چرخ دنده های انتقال حرکت یا گیربکس موتور باید کاملا پوشیده و محصور باشند.
در این بخش ساختار فوقانی جرثقیل اجزایی مانند درام ها و بالابر ها قرار گرفته و در انتهای عقبی آن وزنه های تعادلی قرار می گیرد . بخش ساختار بالایی جرثقیل روی ساختار پایینی آن (شاسی) قرار دارد . گاهی در جرثقیل های تک موتوره ، وظیفه ی اصلی تولید نیرو برای حرکت پارکینگی و حرکت بالابری بر عهده همان موتور است . در جرثقیل های دو موتوره (موتور کشنده و موتور بالابر ) موتور بالابر در قسمت ساختار بالایی جرثقیل قرار می گیرد.
معمولا بخش گردان جرثقیل که شامل کابین دوم راننده و بوم است ساختار فوقانی جرثقیل گفته می شود . به علت فشار های اعمال شده در حین کار به این بخش ، در ساختمان آن از مواد مقاوم استفاده می شود . ساختار فوقانی جرثقیل از موتور ، بوم و اجزای آن بالابر اصلی و کمکی ، سیم بکسل بالابر ، سیستم هیدرولیک شامل پمپ هیدرولیک ، موتور بالابر ، موتور چرخش سیلندر و شیر های کنترلی ، اتاق راننده و تجهیزات ایمنی تشکیل شده است. کشنده دستگاه از دو بخش اصلی شاسی و بدنه تشکیل شده است ، در شاسی اجزایی مانند بخش های الکتریکی ، مکانیکی و موتور کشنده قرار گرفته و بدنه فقط به شکل یک پوسته ی فلزی دور تا دور شاسی را پوشانده است .
نیروی محرکه ی تولید شده به وسیله ی موتور ، توسط وسایل انتقال دهنده ی نیرو ، به چهار پمپ هیدرولیکی فرستاده می شود . این چهار پمپ عبارتند از :
پمپ فرمان ، پمپ چرخش ، پمپ بالا و پایین دادن بوم و باز و بسته کردن بوم تلسکوپی (هیدرولیکی) و پمپ بالابری . آن گاه ، با فرمان صادره از راننده ، هر کدام از مکانیزم های زیر فعال شده و دستگاه کار مورد نظر را انجام می دهد . معمولا در جرثقیل ها سه پمپ اصلی وجود دارد . که البته با اتصال پمپ دیگر (پمپ بالابری ) تعداد این پمپ ها به چهار عدد نیز می رسد .
اولین پمپ ، پمپ اصلی است . این پمپ که توسط فشار روغن کار می کند باعث می شود بوم جرثقیل بالا و پایین برود . ضمنا کشویی های بوم تلسکوپی (هیدرولیکی ) را بیرون آورده یا داخل می برد ، پمپ اصلی قادر است فشاری معادل ۳۵۰۰ PSI حدود ۲۲۳ کیلوگرم بر سانتی متر مربع را ایجاد کند . فشاری که پمپ اصلی تولید می کند بیشتر از فشار دو پمپ دیگر است چون باید قطعات سنگین تری را حرکت دهد . البته در بعضی از انواع جرثقیل ها پمپ اصلی با اتصال به یک پمپ جداگانه ی دیگر حرکت بالابری را انجام می دهد که در این صورت تعداد پمپ ها به چهار عدد می رسد . پمپ فرمان ، جک های تعادلی پمپ دوم می باشد که برای جابجایی طولی و عرضی ، حرکت جرثقیل و بیرون آمدن جک های تعادلی یا بسته شدن آن نصب شده است این پمپ در حدود (PSI) فشار تولید می کند .
برای بالابردن بوم ، از سیستم بالابری استفاده می شود . مکانیزم بالا بردن بوم با استفاده از سیم بکسل و سیلندر های زیر و داخل بوم انجام می شود . نیروی محرکه ی موتور ، توسط تسمه ها و چرخ دنده ها به بالابر منتقل شده و به کمک سیم بکسل و سیلندر های هیدرولیکی ، بوم جابجا می شود.
در جرثقیل های متحرک و کارگاهی برای هدایت و جابجایی دستگاه از فرمان استفاده می شود ولی در جرثقیل های سنگین و زنجیری حرکات دستگاه به کمک تجهیزات دیگر کنترل می شود . سیستم فرمان جرثقیل طوری طراحی شده که همانند لیفتراک ، قدرت مانور زیادی داشته باشد و به راحتی بتواند در فضاهای کم جابه جا شود
یکی دیگر از قسمت های مهم جرثقیل متحرک سیستم چرخش و سینی گردان آن است که حرکات چرخشی جرثقیل توسط این قسمت انجام می شود . سینی گردان توسط مجموعه ای از چرخ دنده ها به سیستم انتقال نیرو وصل است . با چرخش سینی گردان ، بوم و اتاق راننده ، قابلیت چرخشی ۳۶۰ درجه ای در دستگاه ایجاد می شود .
نیروی انتقالی از موتور دیزلی ، پس از عبور از پمپ بالابر نصب شده روی دستگاه ، سرانجام به درام جمع کننده ی سیم بکسل (اصلی و کمکی ) وارد می شود ؛ درام های مذکور با فرمان صادر شده ، سیم بکسل را باز و بسته می کنند.
در جرثقیل های هیدرولیکی ، دکمه ای به نام (PTO power Transmission Organizatiomn) وجود دارد که وظیفه ی تغییر نیرو را در سیستم به عهده دارد . با فشار دادن دکمه ی PTO نیروی موتور از طریق گیربکس به پمپ هیدرولیک و نهایتا به سیلندر های داخل و زیر بوم وارد و باعث جا به جایی بوم می شود . در غیر این صورت نیروی موتور برای حرکت و جابجایی دستگاه به کار می رود. نقش PTO در جرثقیل، تقریبا مشابه ی دکمه ی تغییر حالت سیستم سوخت رسان در خودروهای دو گانه سوز (بنزینی – گازسوز) است. دکمه PTO برای شناسایی بهتر معمولا به رنگ زرد است و هنگام فعالیت ، چراغ وضعیت آن نیز روشن می شود . ضمنا از روی تغییر صدای موتور دستگاه نیز راننده می تواند متوجه ی فعال شدن این سیستم شود .
یکی دیگر از بخش های مهم در جرثقیل ، سیستم خنک کننده ی آن است. جرثقیل به علت ماهیت کاری که انجام می دهد تحت فشار است ، در نتیجه به علت برخورد و اصطلاک بین اجزای گردنده مانند چرخ دنده ها و یا اجزای کنترل کننده حرکت مانند ترمز ها ، گرمای زیادی تولید می شود. لذا برای انتقال این گرما و نیز خنک کردن موتور ، از آب و روغن استفاده می شود . برای خنک کردن موتور و روغن هیدرولیک از یک سری تجهیزات خنک کننده با نام Cooling System استفاده می شود . معمولا بادبزن و سایر اجزای سیستم خنک کننده بر اساس نوع جرثقیل در قسمت جلوی آن و یا در قسمت انتهای دستگاه قرار دارد .اجزاء جرثقیل هیدرولیک
جرثقیل هیدرولیکی شامل اجزای:
سازه های فلزی:
سازه های فلزی در جرثقیل ها شامل سکو یا شاسی اصلی. کشویی های تعادل یا لول. تنه بالایی یا متحرک. دکلها یا تلسکوپ. جیب فلاپ یا جیم. کابین یا اطاق فرمان و سایر سازه ها هستند.نکته قابل توجه در این سازه ها نوع آلیاژ کاربردی در ساخت سازه ها است و با توجه به نوع اعمال نیرو به این قطعات می بایست استاندارد های لازم رعایت شود و دیگر اینکه پارامتر های دیگری مثل وزن سازه ها و شرایط کاربری آنها می تواند در ساخت آنها تاثیر گذار باشد.
از آنجا که فولادهای آلیاژی یاد شده در شرایط ساخت تاثیر پذیری از فرایند های ساخت مثل خم کاری ماشینکاری جوشکاری برش سخت کاری و غیره را دارند انتخاب آلیاژ کمی سخت تر و مستلزم تخصص خواهد بود و بغیر از آن شرایط رفتاری در فرایند ساخت نیز حائز اهمیت است برای مثال خم کاری برای هر نوع ورق فولادی شرایط یکسان ندارد وعدم توجه به این شرایط قطعا مقاومت قسمت خمکاری شده را کاهش می دهد ویا در جوشکاری ورقهای فولادی نوع آلیاژ مصرفی برای جوشکاری میزان حرارت در جوشکاری و غیره بر اساس نوع فولاد کاربرده شده تعیین می شود
استحکام کششی کرنش برشی مقاومت در برابر تنش حرارتی مواردی هستند که در فولاد سازه های فلزی جرثقیل جزو خواص بارز هستند.
مکانیزم های مکانیکی:
در مکانیزم های مکانیکی با تکیه بر قوانین مزیت مکانیکی و بازده عمل مطلوب حاصل می شود برای درک بهتر مطلب در اهرم و بازو با تغییر در طول اهرم جابجایی تکیه گاه و کورس اعمال فشار بازده خروجی تغییر پذیر است یا در گیربکس های انتقال قدرت با اعمال نیروی گشتاور با قدرت کم می توان خروجی قدرت بالا با گشتاور کم بدست آورد.
مکانیزم های بارز مکانیکی در جرثقیل ها اجزایی مانند وینچ ویا گیربکس های گردان هستند که اغلب در آنها از ترکیب چند مکانیزم استفاده شده است.
انتقال نیرو:
انتقال نیرو بسته به نوع انرژی در بسترهای گوناگون انجام می پذیرد.
مثلا برای انتقال انرژی الکتریکال از سیم کشی استفاده می شود یا در انتقال انرژی صوتی از گیرنده و فرستنده های رادیویی. اما در صورت های انرژی مکانیکی انتقال نیرو و انرژی در بستر ها و با روشهای خاص خود صورت می پذیرد البته دقت داشته باشید در فرایند انتقال صرفا انتقال نیرو مد نظر است نه تبدیل وانرژی ورود و خروج بدون در نظر گرفتن اتلاف همواره باید برابر باشد.
از مهمترین بستر انتقال انرژی در جرثقیل باید از سیستم پایپینگ یا لوله کشی اسم برد که این بستر برای انتقال فشار سیال از اعمالگر به عملگر نقش بسزایی دارد.
در لوله کشی های هیدرولیکی به دلیل فشار بالا و به منظور جلوگیری از احتمال ترکیدگی و افت فشار تمامی پارامترهای فنی و ایمنی مورد بررسی و سپس طراحی مناسب انجام می پذیرد.
مثلا بکارگری شلنگ های فشار قوی در هر جایی مناسب نیست و حتی حجم خروجی سیال و قطر لوله ها با محاسبات دقیق مهندسی صورت می گیرد کما اینکه در بعضی موارد انتقال نامناسب می تواند عملکرد یک سازه را زیر سوال ببرد و یا در ایجاد استحلاک پنهان نقش اساسی داشته باشد.
برای دیگر موارد انتقال نیرو جرثقیل میتوان به این نمونه ها اشاره کرد:
انرژی الکتریکی/ سیم کشی
انرژی با گشتاور نیرو/ گاردان پلوس فلنج و…
انرژی با حرکت خطی/ بازو زنجیر سیم بکسل و…
ادوات هیدرولیکی:
در طراحی یک مکانیزم برپایه سیال تحت فشار از ساختارهایی چون اعمالگر عملگر کنترلگر هدایت کننده ذخیره کننده مبدل حس کننده و غیره استفاده می شود که البته بطور مستقیم با سیال در ارتباط هستند. برای درک بهتر از چند ساختار مثالی تقدیم می شود:
انواع پمپ هیدرولیکی به دسته اعمالگر تعلق دارد که در این وسیله روغن بدون فشار از مخزن وارد شده و بعداز تاثیر گرفتن از یک فرایند مکانیکی با فشار و حجم معین از از خروجی راهی دیگر قسمتها می شود.
شیرهای هیدرولیکی در دسته هدایتگر ها هستند که با روشهای مختلفی سیال تحت فشار را به محل مربوطه ارسال می کنند.
دسته عملگر ها متنوع تر هستند مثال بارز انها انواع جک و هدروموتورها هستند که با اعمال فشار سیال عمل حرکت مکانیکی را به صورت خطی و گشتاور ایجاد می کنند.
کنترلگر ها نیز با اهداف گوناگون ساخته می شوند دسته مهم انها در جرثقیل فشار شکن ها سوپاپهای یک طرفه اوریفیس ها هستند که برای کنترل فشار کنترل مسیر و کنترل حجم خروج کاربرد دارند.
مبدل ها اجزایی برای تبدیل تقسیم تقسیط یا کاهش و افزایش انرژی کاربرد دارند مثال بارز انها در جرثقیل هیدروکومپرسورها فلودیوایدرها هیدروفن ها رادیاتورها و… هستند که هرکدام به منظوری با نیروی محرکه سیال در فرایندهای ذکر شده کاربرد دارند.
سنسور یا حسگر ها:
این اجزا بیشتر مکمل کنترلگر ها هستند و به منظور دریافت اطلاعات دقیق در مکانیزم کاربرد دارند از سنسور های متداول و کاربردی جرثقیل میتوان به نمونه های زیر اشاره کرد:
لودسل/ شنجش وزن
مانومتر/ سنجش فشار
میکروسوییج/ تشخیص ابتدا و انتهای کورس
ترموسل/سنجش درجه حرارت
اینکدر/ سنجش تعداد دور یاطول کورس
لول یا تراز/ سنجش تعامد با خط افق
در تمام موارد ذکر شده سنسور فرمان دریافتی را برای پردازش یا تصمیم گیری به سایر اجزا ارسال میکند یا مستقیما اطلاعات را برای عملکرد بهتر به اوپراتور منتقل میکند.
یکی دیگر از اجزاء هیدرولیکی انباره ها هستند که به منظور ذخیره فشار در مدار ظاهر می شوند اما این امر با رویکردهای متفاوتی انجام می شود. آکومولاتورها بسته به فشار و حجمشان در مدار قرار می گیرند.
یکی از رویکردهای استفاده از اکومولاتور دفع تنش های ضربه ای مدار است که اگر بطور دفع نشود می تواند خصاراتی را برای اجزا داشته باشد. راهبر طولی :
راهبرهای طولی یا اصطلاها کله گی جرثقیلهای سقفی مطابق با ظرفیت و دهانه جرثقیلهای سقفی بصورت تک پل و جفت پل ساخته می شوند. قطعات اصلی تشکیل دهنده یک راهبر طولی عبارتند از:
– قوطی مستطیلی که از ناودانی یا پروفیل و یا ورق جوشکاری شده ساخته می شود.
– چرخهایی با قطر ۱۶۰ تا ۵۰۰ میلیمتر از چدن آلیاژی با گرافیت کروی با با نام صنعتی GGG70 با مقاومت به سایش بالا و حرکت مناسب و صدای پایین
– پیچهای با مقاومت بالا جهت اتصال راهبر به پل
– موتورگیربکسهای حرکت طولی
– ضربه گیر ها با قابلیت الاستیسیته بالا برای مهار ضربه در انتهای راهبرهای طولی بسته می شود.
راهبرها معمولا در طول کمتر از ۱۲۰۰ میلیمتر جهت رسیدن به طول حرکت بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند و در شرایط نرمال تا طول ۶۰۰۰ میلیمتر نیز ساخته می شوند. طول مناسب یک راهبر بستگی به ظرفیت، ارتفاع، دهانه، سرعت حرکت طولی و تک پل یا جفت پل بودن جرثقیل سقفی دارد.
راهبر های طولی در جرثقیلهای سنگین بصورت بوژی خصوصا در جرثقیلهای دروازه ای و با هشت چرخ ساخته می شوند.
کالسکه حرکت عرضی
در جرثقیلهای جفت پل جهت حرکت عرضی وینچ بالابر بر روی آن سوار می شود و معمولا نیروی محرکه آن توسط یک یا دو عدد موتورگیربکس تامین می گردد. ابعاد و توان کالسکه به ظرفیت و ارتفاع وینچ بالابر بستگی دارد.
وینچ جرثقیل
وینچ جرثقیل یا همان بالابرها به دو خانواده بکسلی و زنجیری تقسیم می گردد. در ظرفیتهای پایین مخصوصا کمتر از ۲ تن ، جرثقیلهای زنجیری بدلیل حجم و وزن کم کاربرد زیادی دارند و در جرثقیلهایی با ظرفیت بالا وینچهای بکسلی کاربرد بیشتری دارند.
شرکت کران سیستم توران با همکاری شرکت ABM Greiffenberger آلمان بالابرهای سیم بکسلی مطابق با استانداردهای روز دنیا مطابق نیاز صنایع مختلف تولید می کند. این بالابر ها در دو دسته جرثقیلهای چهارکاره آویز جهت استفاده در جرثقیلهای تک پل و دوکاره جهت استفاده در جرثقیلهای جفت پل استفاده می شود.
در ظرفیتهای بالای ۴۰ تن و گروه های کاری بالا و یا سرعت بالاتر بالابرهای دو قلو نیز تولید می گردد .
شرکت کران سیستم توران همچنین نمایندگی انحصاری شرکت گورالپ ترکیه را نیز دارد که بزرگترین شرکت تولید کننده بالابر جرثقیل ها در ترکیه می باشد. این شرکت با استفاده از با کیفیتترین قطعات اروپایی انواع بالابرهای زنجیری از ۲۵۰کیلوگرم تا ۲۰۰۰ کیلوگرم و انواع بالابرهای بکسلی از ۱۶۰۰ کیلوگرم تا ۸۰ تن را تولید می کند.
اجزاي تشكيل دهنده يك جرثقيل به طور کلی شامل:
پل جرثقيل, کالسکه طولي يا کلگي, موتور گيربکس حرکتی, بازدارنده/ضربه گير ,بالابر/کالسکه , خط برقرسان طولي, تابلو برق اصلي می باشند.
در جرثقیل های سقفی بالابرهایی که بکار برده میشوند از چند قسمت اصلی تشکیل شده است.
موتور : در جرثقیل سقفی برخی از موتور های بالابرها بصورت روتور مخروطی می باشند که در این نوع موتورها ترمزهای آنها بصورت میکانیکی بوده و در زمان استارت موتور ، روتور در داخل پوسته جای گرفته و لنت ترمز از انتهای روتور که به پوسته انتهایی موتور (در کاسه عقب موتور) اصطکاک ایجاد کرده بود را آزاد کرده و موتور شروع به گردش میکند. و در برخی از موتورهای جرثقیل روتورها بصورت استوانه ای بوده که در این نوع موتورها ترمزهای جرثقیل ها بصورت مگنت الکتریکی می باشند که در زمان استارت موتور همزمان با آن برق مگنت نیز فعال گردیده و درگیری لنت با صفحه مجاور را آزاد کرده و موتور شروع به گردش می نماید.
گیربکس : در برخی از جرثقیل های سقفی گیربکس و موتور بصورت کوپل یا شفت رابط جهت انتقال نیرو به یکدیگر متصل می شوند. بوسیله چرخ دنده های موجود در گیربکس از سرعت آن کاسته شده و به قدرت آن افزوده می شود. سپس قدرت گیربکس به درام جرثقیل و از درام به سیم بکسل و نهایتا قلاب منتقل می شود که نتیجه آن توانایی بلند کردن و جابجایی بار توسط جرثقیل سقفی می باشد.در جرثقیل های سقفی بالابرهایی که بکار برده میشوند از چند قسمت اصلی تشکیل شده است.
درام : به طور کلی نقش درام دریافت نیرو از گیربکس و انتقال آن به سیم بکسل و قلاب جرثقیل سقفی جهت بلند کردن وجابجایی بار میباشد. درام ها به دو دسته ی درام های ساده و درام های چند لایه تقسیم بندی می شوند .
درام ساده : که کلا یک دور سیم بکسل بر روی آن ها پیچیده می شود .
درام چند لایه : در این درام ها لایه ی اول سیم بکسل به شکل یک مارپیچ همانند درام ساده پیچیده می شود و پس از آن که سیم بکسل به کناره ی انتهایی درام رسید ، لایه دوم در جهت مخالف لایه اول و با قرار گرفتن در گودی های ایجاد شده بین دورهای لایه اول ، پیچیده می شود .
حال برای این که سیم بکسل نیروی درام را به طور صحیح انتقال دهد باید به موارد زیر توجه نمود :
انتهای سیم بکسل را باید به گونه ای به درام متصل کرد تا تحمل نیروی وارده را داشته باشد .
هنگام پیچیدن سیم بکسل بر روی درام باید سیم بکسل را تحت فشار و کشش قرار داد تا از پرش سیم بکسل از یک شیار به شیار دیگر جلوگیری کرد .
باید به عرض شیارهای درام نسبت به قطر سیم بکسل نیز توجه نمود تا از خارج شدن سیم بکسل از شیار جلوگیری شود .در جرثقیل های سقفی بالابرهایی که بکار برده میشوند از چند قسمت اصلی تشکیل شده است.
قلاب : در جرثقیل های سقفی و دروازه ای یکی از اجزاء مهم ، قلاب می باشد که با طراحی های مختلف ساخته می شوند. در اصطلاح به برخی از قلاب ها ( قلاب های ۲ به ۱ )گفته می شود یعنی یک سیم بکسل از یک سوی قلاب وارد و از سوی دیگر قلاب خارج شده و بر روی بدنه بالابر بوسیله گوه که بروی آن طراحی و نصب شده است متصل می شود. دربرخی از قلاب ها که نسبت به تناژها با یکدیگر متفاوت هستند به طور مثال ( ۴ به ۱ یا ۶ به ۱ یا ۲ به ۸ )که از آنها برای جرثقیل های سنگین استفاده می شود جدا از این که بر تعداد قرقره های روی قلاب اضافه میگردد بر روی بدنه جرثقیل های سقفی یا جرثقیل های دروازه ای نیز قرقره هایی جهت رفت و برگشت سیم بکسل قرار میگیرد که با این عمل یعنی اضافه کردن سیم بکسل از یک لایه به چند لایه می توان توان بار برداری جرثقیل ها را بهبود بخشید.
شاستی : شاستی بالابر یکی از اجزاء مهم جرثقیل سقفی میباشد که به عبارتی تمامی تحمل وزن بر روی این عضو قرار می گیرد و همینطور جانمایی تمامی تجهیزات مانند موتور ، گیربکس ، درام ، بر روی شاستی می باشد.
کمربند دارام : راهنمای سیم بکسل یا کمربند درام به قطعه ای گفته می شود که در جرثقیل های سقفی تک پل و جرثقیل های سقفی دو پل جهت مرتب شدن سیم بکسل بر روی درام و هدایت آن ، بر روی سیم بکسل و دور درام قرار میگیرد که در جرثقیل ها شاخصی برای قطع و وصل کردن حد بالا و حد پایین قلاب در تمامی جرثقیل های سقفی تک پل ، سقفی دو پل و جرثقیل های دروازه ای می باشد. باید توجه نمود در هنگام بار برداری غیر اصولی به این قطعه آسیب جدی میرسد و باعث شکستگی و خرابی کمربند میشود و این خرابی نهایتا منجر به از کار افتادگی میکروسوئیچ شده و در نتیجه آن قلاب به زیر شاستی درام برخورد کرده و باعث آسیب جدی به قلاب ، سیم بکسل و درام میشود.
کنترل جرثقیل سقفی : در هر جرثقیل به طور معمول دو تابلو برق وجود دارد که یکی مربوط به بالابر و دیگری مربوط به پل می باشد که برای هدایت و راه اندازی جرثقیل مورد استفاده قرار می گیرند. جهت فرمان دادن به تابلو برق و هدایت جرثقیل از کلید فرمان که به صورت آویز از جرثقیل می باشد می توان استفاده نمود. همچنین می توان از ریموت کنترل یا کنترل رادیویی که به صورت بی سیم می باشد نیز استفاده نمود.
بار اسمی نهایی : ماكزیمم باری است كه در طول بوم و شعاع كار مورد نظر برای باربرداری مجاز شده است. وزن هوك و دیگر ابزارهای باربرداری به عنوان قسمتی از بار محسوب می شود.
