سه فاكتور زير بايستي در محاسبه ظرفيت جرثقيل مورد توجه قرار گيرند.

استحكام جرثقيل آيا امكان شكست اجزا جرثقيل وجود دارد؟

تعادل جرثقيل آيا امكان وجود واژگوني جرثقيل وجود دارد؟

ظرفيت قرقره ها آيا وينچ توانايي بالا بردن بار را دارد؟

ظرفيت باربرداري جرثقيل با در نظر گرفتن كوچكترين مقدار هر يك از سه فاكتور بالا محاسبه مي شود.

هنگامي كه شعاع كاري جرثقيل بزرگ باشد، ظرفيت نهايي جرثقيل بر اساس تعادل آن، و هنگامي كه شعاع كاري جرثقيل كوچك باشد، بر اساس استحكام بوم و ديگر اجزا آن محاسبه مي شود.

براي محاسبه استحكام جرثقيل تحت قوانين مستند، به اين موارد بايستي توجه نمود علاوه بر ظرفيت اسمي جرثقيل، به وزن جرثقيل، نيروي اينرسي و گريز از مركزي كه در نتيجه سوئينگ جرثقيل و بالا بردن بوم بوجود مي آيد، و نيروي باد نيز بايستي توجه نمود.

براي ايجاد تعادل جرثقيل روي جك هاي جلو و عقب، قوانين مشخصي وجود دارد.

اعداد جدول بارهاي مجاز نهايي با توجه به جرثقيل مجاز با در نظر گرفتن استحكام و پايداري تعيين مي شود.

چگونگي محاسبه ظرفيت باربرداري جرثقيل، شعاع كاري و ارتفاع باربرداري از روي جداول باربرداري صورت میگیرد.

هنگامي كه شعاع كاري جرثقيل بزرگ باشد، ظرفيت نهايي جرثقيل بر اساس تعادل آن، و هنگامي كه شعاع كاري جرثقيل كوچك باشد، بر اساس استحكام بوم و ديگر اجزا آن محاسبه مي شود.

براي ايجاد تعادل جرثقيل روي جك هاي جلو و عقب، قوانين مشخصي وجود دارد.

اعداد جدول (بارهاي مجاز نهايي) با توجه به جرثقيل مجاز با در نظر گرفتن استحكام و پايداري تعيين مي شود.

 

اجزای جرثقیل شامل:

بدنه جرثقیل

در بدنه جرثقیل از هیچ گونه هیدرولیکی استفاده نشده است که به صورت جداگانه و مستقل بوم و جک ها و سایر مکانیزم به آن خودرو (جرثقیل) متصل شده و جرثقیل را تشکیل می دهد و از چند نوع فلز و الیاژ که دارای وزن کم با توانایی استحکام بالا تشکیل شده البته بدنه جرثقیل در بوم بلند و جرثقیل های کفی کاملا متفاوت بوده ولی اغلب اتاق فرمان یا لیورهای جرثقیل ها در کنار جرثقیل قرار دارد.

 

تلسکوپ یا بوم جرثقیل

تلسکوپ همان بوم جرثقیل می باشد، تلسکوپ از فولاد و الیاژ های آن ساخته شده است که با هیدرولیک به صورت خشاب مانند یک به یک داخل یکدیگر قرار میگیرند (به طور مثال یک جرثقیل بیست تن از پنج تلسکوپ استفاده میکند که طول هر یک از تلسکوب ها در این نوع جرثقیل ۵.۵ متر می باشد که جمعا ۲۷.۵ متر می باشد که هر یک به صورت یک جک مجزا که در داخل خود دارد از یکدیگر بیرون می آیند و در مجموع این متراژ بوم را تشکیل می دهند.

یک جرثقیل بیست تن اگر کالایی که قرار است جابه جا کند کنار و نزدیک خود باشد قابلیت این را دارد که بیست تن را جابه جا کند و هر چقدر این کالا از جرثقیل فاصله بیشتری بگیرد توان جرثقیل به تدریج کمتر خواهد شد و در اخر، در فاصله بیست و هفت متری توان جرثقیل به یک الی پنج تن می رسد که در یک زاویه بسیار مناسب پنج و در زاویه نامناسب به یک تن کاهش می یابد.

 

وینچ

شاید بسیاری از شما این کلمه رو شنیده باشید، وینج کاربرد های متفاوتی دارد که یکی از کاربرد های رایج وینج در جرثقیل می باشد.

وینچ تشکیل شده از یک پمپ هیدرولیکی، یک قرقره و بکسل می باشد که روی بدنه جرثقیل نصب می شود و بسته به متراژ بوم جرثقیل، متراژ بکسل نیز تغییر می کند کار هیدرولیک چرخاندن قرقره می باشد و قرقره، بکسل را به دور خود جمع می کند و در سر بکسل قلاب نصب شده که برای برداشتن بار به کار گرفته می شود.

 

جک های تعادل جرثقیل

جک ها نیز تشکیل شده از پمپ هیدرولیکی و تلسکوپ می باشند و کارکرد جک های تعادل این است که جرثقیل از زمین فاصله گرفته و مقداری از زمین جدا شده که باعث می شود فشار از چرخ ها برداشته شود و همچنین وزن بار در سطحی بیشتر تقسیم شده که باعث می شود جرثقیل توانایی بلند کردن بار بیشتری داشته باشد، جک ها در جرثقیل حکم تعادل جرثقیل را به عهده دارند و بسته به توان جرثقیل توان جک نیز بیشتر و کمتر خواهد شد.

کلیه ی جرثقیل ها از تجهیزات و قوانین مکانیکی ، هیدرولیکی ، برقی و پنوماتیکی برای بلند کردن و پایین اوردن بار استفاده می کنند . طراحی جرثقیل مطابق با استاندارد های معتبر و مورد تایید صورت می گیرد . تمامی مواد و تجهیزات به کار رفته در ساختمان جرثقیل مطابق با استاندارد های رایج زیر می باشد.

سازمان استاندارد انگلستان

انجمن مهندسین مکانیک آمریکا

بهداشت حرفه ای آمریکا

استاندارد استرالیا

موسسه نفت آمریکا

وزارت انرژی آمریکا

در هیچ یک از اجزای ساختاری جرثقیل نباید چوب مورد استفاده قرار گیرد . مواد ، اتصالات و تجهیزات به کار رفته برای تعمیرات نیز باید مطابق با دستورات سازنده ی دستگاه باشد .

 

اجزایی که در جرثقیل تحت فشار قرار می گیرند و در عین حال در معرض تکان یا ضربه ی ناگهانی نیز قرار دارند از فولاد نرم ( فولاد کم کربن ) یا مواد مشابه ی دیگر ساخته می شوند . جرثقیل ها باید طوری طراحی و ساخته شوند که تمام قسمت های آنها به طور ایمن قابل روغن کاری ، بازرسی و تعمیرات باشد .

ویژگی های اساسی عملیاتی کلیه ی جرثقیل های متحرک به شرح زیر است :

قابلیت بالا بردن و پایین آوردن بار

قابلیت چرخش بار حول یک محور

طول بوم قابل تنظیم

قابلیت حرکت در کارگاه

برای شناسایی جرثقیل ، از پلاک شناسایی آن با مشخصات زیر استفاده می شود :

سازنده ی دستگاه

مدل دستگاه

شماره سریال که روی شاسی اصلی دستگاه حک شده است

سال ساخت به میلادی و تناژ دستگاه

این پلاک شناسایی باید در معرض دید باشد و از مخدوش شدن و آسیب دیدن آن جلوگیری شود و معمولا در قسمت های سینی گردان ,شاسی اصلی و گاه اتاق راننده نصب می شود .

در اغلب ماشین های هیدرولیکی از یک سیال غیر قابل فشرده شدن استفاده می شود . یعنی مایعی که حداکثر چگالی خود را دارا می باشد .روغن یکی از سیالات غیر قابل فشرده شدن است . و برای استفاده در ماشین های هیدرولیک و از جمله جرثقیل های هیدرولیک مناسب می باشد . در یک سیستم ساده هیدرولیک وقتی که پیستون فشاری را بر روغن وارد می سازد ، روغن تمامی این فشار وارده را به پیستون دیگر منتقل می کند و باعث حرکت دادن پیستون بعدی یا قطعه ی دیگر می شود . فشار لازم برای حرکت پیستون توسط پمپ هیدرولیک تامین می شود .

 

معمولا در سیستم های هیدرولیک ، فشار مورد نیاز توسط یک یا دو پمپ هیدرولیک تامین می شود . این پمپ ها انواع مختلفی دارند که از جمله آنها پمپ یا جابجایی متغیر و پمپ چرخ دنده ای می باشد .

 

در اغلب جرثقیل های هیدرولیکی از دو پمپ چرخ دنده ای که به صورت توأم با هم کار می کنند. استفاده می شود . در جرثقیل های تک موتوره ، عملیات جابجایی دستگاه و بالا بردن بار توسط همان یک موتور انجام می شود ولی در جرثقیل های سنگین که معمولا دو موتور دارند ، موتور اول (کشنده) برای جابجایی دستگاه به کار رفته و موتور دوم نقش بالا برنده ی بار را ایفا می کند ؛ هر چند در جرثقیل های خیلی سنگین هر دو موتور هم زمان برای بالا بردن و پایین آوردن بار به کار گرفته می شوند .

موتور به کار رفته در دستگاه باید ظرفیتی بیش از ظرفیت لازم برای کنترل سنگین ترین باری که توسط مکانیزم بالابر جابجا می شود ، داشته باشد . تمامی چرخ دنده های انتقال حرکت یا گیربکس موتور باید کاملا پوشیده و محصور باشند.

در این بخش ساختار فوقانی جرثقیل اجزایی مانند درام ها و بالابر ها قرار گرفته و در انتهای عقبی آن وزنه های تعادلی قرار می گیرد . بخش ساختار بالایی جرثقیل روی ساختار پایینی آن (شاسی) قرار دارد . گاهی در جرثقیل های تک موتوره ، وظیفه ی اصلی تولید نیرو برای حرکت پارکینگی و حرکت بالابری بر عهده همان موتور است . در جرثقیل های دو موتوره (موتور کشنده و موتور بالابر ) موتور بالابر در قسمت ساختار بالایی جرثقیل قرار می گیرد.

معمولا بخش گردان جرثقیل که شامل کابین دوم راننده و بوم است ساختار فوقانی جرثقیل گفته می شود . به علت فشار های اعمال شده در حین کار به این بخش ، در ساختمان آن از مواد مقاوم استفاده می شود . ساختار فوقانی جرثقیل از موتور ، بوم و اجزای آن بالابر اصلی و کمکی ، سیم بکسل بالابر ، سیستم هیدرولیک شامل پمپ هیدرولیک ، موتور بالابر ، موتور چرخش سیلندر و شیر های کنترلی ، اتاق راننده و تجهیزات ایمنی تشکیل شده است. کشنده دستگاه از دو بخش اصلی شاسی و بدنه تشکیل شده است ، در شاسی اجزایی مانند بخش های الکتریکی ، مکانیکی و موتور کشنده قرار گرفته و بدنه فقط به شکل یک پوسته ی فلزی دور تا دور شاسی را پوشانده است .

نیروی محرکه ی تولید شده به وسیله ی موتور ، توسط وسایل انتقال دهنده ی نیرو ، به چهار پمپ هیدرولیکی فرستاده می شود . این چهار پمپ عبارتند از :

پمپ فرمان ، پمپ چرخش ، پمپ بالا و پایین دادن بوم و باز و بسته کردن بوم تلسکوپی (هیدرولیکی) و پمپ بالابری . آن گاه ، با فرمان صادره از راننده ، هر کدام از مکانیزم های زیر فعال شده و دستگاه کار مورد نظر را انجام می دهد . معمولا در جرثقیل ها سه پمپ اصلی وجود دارد . که البته با اتصال پمپ دیگر (پمپ بالابری ) تعداد این پمپ ها به چهار عدد نیز می رسد .

اولین پمپ ، پمپ اصلی است . این پمپ که توسط فشار روغن کار می کند باعث می شود بوم جرثقیل بالا و پایین برود . ضمنا کشویی های بوم تلسکوپی (هیدرولیکی ) را بیرون آورده یا داخل می برد ، پمپ اصلی قادر است فشاری معادل ۳۵۰۰ PSI حدود ۲۲۳ کیلوگرم بر سانتی متر مربع را ایجاد کند . فشاری که پمپ اصلی تولید می کند بیشتر از فشار دو پمپ دیگر است چون باید قطعات سنگین تری را حرکت دهد . البته در بعضی از انواع جرثقیل ها پمپ اصلی با اتصال به یک پمپ جداگانه ی دیگر حرکت بالابری را انجام می دهد که در این صورت تعداد پمپ ها به چهار عدد می رسد . پمپ فرمان ، جک های تعادلی پمپ دوم می باشد که برای جابجایی طولی و عرضی ، حرکت جرثقیل و بیرون آمدن جک های تعادلی یا بسته شدن آن نصب شده است این پمپ در حدود (PSI)   فشار تولید می کند .

برای بالابردن بوم ، از سیستم بالابری استفاده می شود . مکانیزم بالا بردن بوم با استفاده از سیم بکسل و سیلندر های زیر و داخل بوم انجام می شود . نیروی محرکه ی موتور ، توسط تسمه ها و چرخ دنده ها به بالابر منتقل شده و به کمک سیم بکسل و سیلندر های هیدرولیکی ، بوم جابجا می شود.

در جرثقیل های متحرک  و کارگاهی برای هدایت و جابجایی دستگاه از فرمان استفاده می شود ولی در جرثقیل های سنگین و زنجیری حرکات دستگاه به کمک تجهیزات دیگر کنترل می شود . سیستم فرمان جرثقیل طوری طراحی شده که همانند لیفتراک ، قدرت مانور زیادی داشته باشد و به راحتی بتواند در فضاهای کم جابه جا شود

یکی دیگر از قسمت های مهم جرثقیل متحرک سیستم چرخش و سینی گردان آن است که حرکات چرخشی جرثقیل  توسط این قسمت انجام می شود . سینی گردان توسط مجموعه ای از چرخ دنده ها به سیستم انتقال نیرو وصل است . با چرخش سینی گردان ، بوم و اتاق راننده ، قابلیت چرخشی ۳۶۰ درجه ای در دستگاه ایجاد می شود .

نیروی انتقالی از موتور دیزلی ، پس از عبور از پمپ بالابر نصب شده روی دستگاه ، سرانجام به درام جمع کننده ی سیم بکسل (اصلی و کمکی ) وارد می شود ؛ درام های مذکور با فرمان صادر شده ، سیم بکسل را باز و بسته می کنند.

در جرثقیل های هیدرولیکی ، دکمه ای به نام (PTO power Transmission Organizatiomn) وجود دارد که وظیفه ی تغییر نیرو را در سیستم به عهده دارد . با فشار دادن دکمه ی PTO نیروی موتور از طریق گیربکس به پمپ هیدرولیک و نهایتا به سیلندر های داخل و زیر بوم وارد و باعث جا به جایی بوم می شود . در غیر این صورت نیروی موتور برای حرکت و جابجایی دستگاه به کار می رود. نقش PTO  در جرثقیل، تقریبا مشابه ی دکمه ی تغییر حالت سیستم سوخت رسان در خودروهای دو گانه سوز (بنزینی – گازسوز) است. دکمه PTO برای شناسایی بهتر معمولا به رنگ زرد است و هنگام فعالیت ، چراغ وضعیت آن نیز روشن می شود . ضمنا از روی تغییر صدای موتور دستگاه نیز راننده می تواند متوجه ی فعال شدن این سیستم شود .

یکی دیگر از بخش های مهم در جرثقیل ، سیستم خنک کننده ی آن است. جرثقیل به علت ماهیت کاری که انجام می دهد تحت فشار است ، در نتیجه به علت برخورد و اصطلاک بین اجزای گردنده مانند چرخ دنده ها و یا اجزای کنترل کننده حرکت مانند ترمز ها ، گرمای زیادی تولید می شود. لذا برای انتقال این گرما و نیز خنک کردن موتور ، از آب و روغن استفاده می شود . برای خنک کردن موتور و روغن هیدرولیک از یک سری تجهیزات خنک کننده با نام Cooling System استفاده می شود . معمولا بادبزن و سایر اجزای سیستم خنک کننده بر اساس نوع جرثقیل در قسمت جلوی آن و یا در قسمت انتهای دستگاه قرار دارد .اجزاء جرثقیل هیدرولیک

جرثقیل هیدرولیکی شامل اجزای:

سازه های فلزی:

سازه های فلزی در جرثقیل ها شامل سکو یا شاسی اصلی. کشویی های تعادل یا لول. تنه بالایی یا متحرک. دکلها یا تلسکوپ. جیب فلاپ یا جیم. کابین یا اطاق فرمان و سایر سازه ها هستند.نکته قابل توجه در این سازه ها نوع آلیاژ کاربردی در ساخت سازه ها است و با توجه به نوع اعمال نیرو به این قطعات می بایست استاندارد های لازم رعایت شود و دیگر اینکه پارامتر های دیگری مثل وزن سازه ها و شرایط کاربری آنها می تواند در ساخت آنها تاثیر گذار باشد.

از آنجا که فولادهای آلیاژی یاد شده در شرایط ساخت تاثیر پذیری از فرایند های ساخت مثل خم کاری ماشینکاری جوشکاری برش سخت کاری و غیره را دارند انتخاب آلیاژ کمی سخت تر و مستلزم تخصص خواهد بود و بغیر از آن شرایط رفتاری در فرایند ساخت نیز حائز اهمیت است برای مثال خم کاری برای هر نوع ورق فولادی شرایط یکسان ندارد وعدم توجه به این شرایط قطعا مقاومت قسمت خمکاری شده را کاهش می دهد ویا در جوشکاری ورقهای فولادی نوع آلیاژ مصرفی برای جوشکاری میزان حرارت در جوشکاری و غیره بر اساس نوع فولاد کاربرده شده تعیین می شود

استحکام کششی کرنش برشی مقاومت در برابر تنش حرارتی مواردی هستند که در فولاد سازه های فلزی جرثقیل جزو خواص بارز هستند.

مکانیزم های مکانیکی:

در مکانیزم های مکانیکی با تکیه بر قوانین مزیت مکانیکی و بازده عمل مطلوب حاصل می شود برای درک بهتر مطلب در اهرم و بازو با تغییر در طول اهرم جابجایی تکیه گاه و کورس اعمال فشار بازده خروجی تغییر پذیر است یا در گیربکس های انتقال قدرت با اعمال نیروی گشتاور با قدرت کم می توان خروجی قدرت بالا با گشتاور کم بدست آورد.

مکانیزم های بارز مکانیکی در جرثقیل ها اجزایی مانند وینچ ویا گیربکس های گردان هستند که اغلب در آنها از ترکیب چند مکانیزم استفاده شده است.

 

 

انتقال نیرو:

انتقال نیرو بسته به نوع انرژی در بسترهای گوناگون انجام می پذیرد.

مثلا برای انتقال انرژی الکتریکال از سیم کشی استفاده می شود یا در انتقال انرژی صوتی از گیرنده و فرستنده های رادیویی. اما در صورت های انرژی مکانیکی انتقال نیرو و انرژی در بستر ها و با روشهای خاص خود صورت می پذیرد البته دقت داشته باشید در فرایند انتقال صرفا انتقال نیرو مد نظر است نه تبدیل وانرژی ورود و خروج بدون در نظر گرفتن اتلاف همواره باید برابر باشد.

از مهمترین بستر انتقال انرژی در جرثقیل باید از سیستم پایپینگ یا لوله کشی اسم برد که این بستر برای انتقال فشار سیال از اعمالگر به عملگر نقش بسزایی دارد.

در لوله کشی های هیدرولیکی به دلیل فشار بالا و به منظور جلوگیری از احتمال ترکیدگی و افت فشار تمامی پارامترهای فنی و ایمنی مورد بررسی و سپس طراحی مناسب انجام می پذیرد.

مثلا بکارگری شلنگ های فشار قوی در هر جایی مناسب نیست و حتی حجم خروجی سیال و قطر لوله ها با محاسبات دقیق مهندسی صورت می گیرد کما اینکه در بعضی موارد انتقال نامناسب می تواند عملکرد یک سازه را زیر سوال ببرد و یا در ایجاد استحلاک پنهان نقش اساسی داشته باشد.

برای دیگر موارد انتقال نیرو جرثقیل میتوان به این نمونه ها اشاره کرد:

انرژی الکتریکی/ سیم کشی

انرژی با گشتاور نیرو/ گاردان پلوس فلنج و…

انرژی با حرکت خطی/ بازو زنجیر سیم بکسل و…

ادوات هیدرولیکی:

در طراحی یک مکانیزم برپایه سیال تحت فشار از ساختارهایی چون اعمالگر عملگر کنترلگر هدایت کننده ذخیره کننده مبدل حس کننده و غیره استفاده می شود که البته بطور مستقیم با سیال در ارتباط هستند. برای درک بهتر از چند ساختار مثالی تقدیم می شود:

انواع پمپ هیدرولیکی به دسته اعمالگر تعلق دارد که در این وسیله روغن بدون فشار از مخزن وارد شده و بعداز تاثیر گرفتن از یک فرایند مکانیکی با فشار و حجم معین از از خروجی راهی دیگر قسمتها می شود.

شیرهای هیدرولیکی در دسته هدایتگر ها هستند که با روشهای مختلفی سیال تحت فشار را به محل مربوطه ارسال می کنند.

دسته عملگر ها متنوع تر هستند مثال بارز انها انواع جک و هدروموتورها هستند که با اعمال فشار سیال عمل حرکت مکانیکی را به صورت خطی و گشتاور ایجاد می کنند.

کنترلگر ها نیز با اهداف گوناگون ساخته می شوند دسته مهم انها در جرثقیل فشار شکن ها سوپاپهای یک طرفه اوریفیس ها هستند که برای کنترل فشار کنترل مسیر و کنترل حجم خروج کاربرد دارند.

مبدل ها اجزایی برای تبدیل تقسیم تقسیط یا کاهش و افزایش انرژی کاربرد دارند مثال بارز انها در جرثقیل هیدروکومپرسورها فلودیوایدرها هیدروفن ها رادیاتورها و… هستند که هرکدام به منظوری با نیروی محرکه سیال در فرایندهای ذکر شده کاربرد دارند.

سنسور یا حسگر ها:

این اجزا بیشتر مکمل کنترلگر ها هستند و به منظور دریافت اطلاعات دقیق در مکانیزم کاربرد دارند از سنسور های متداول و کاربردی جرثقیل میتوان به نمونه های زیر اشاره کرد:

لودسل/ شنجش وزن

مانومتر/ سنجش فشار

میکروسوییج/ تشخیص ابتدا و انتهای کورس

ترموسل/سنجش درجه حرارت

اینکدر/ سنجش تعداد دور یاطول کورس

لول یا تراز/ سنجش تعامد با خط افق

در تمام موارد ذکر شده سنسور فرمان دریافتی را برای پردازش یا تصمیم گیری به سایر اجزا ارسال میکند یا مستقیما اطلاعات را برای عملکرد بهتر به اوپراتور منتقل میکند.

یکی دیگر از اجزاء هیدرولیکی انباره ها هستند که به منظور ذخیره فشار در مدار ظاهر می شوند اما این امر با رویکردهای متفاوتی انجام می شود. آکومولاتورها بسته به فشار و حجمشان در مدار قرار می گیرند.

یکی از رویکردهای استفاده از اکومولاتور دفع تنش های ضربه ای مدار  است که اگر بطور دفع نشود می تواند خصاراتی را برای اجزا داشته باشد.  راهبر طولی :

راهبرهای طولی یا اصطلاها کله گی جرثقیلهای سقفی مطابق با ظرفیت و دهانه جرثقیلهای سقفی بصورت تک پل و جفت پل ساخته می شوند. قطعات اصلی تشکیل دهنده یک راهبر طولی عبارتند از:

– قوطی مستطیلی که از ناودانی یا پروفیل و یا ورق جوشکاری شده ساخته می شود.

– چرخهایی با قطر ۱۶۰ تا ۵۰۰ میلیمتر از چدن آلیاژی با گرافیت کروی با با نام صنعتی GGG70 با مقاومت به سایش بالا و حرکت مناسب و صدای پایین

– پیچهای با مقاومت بالا جهت اتصال راهبر به پل

– موتورگیربکسهای حرکت طولی

– ضربه گیر ها با قابلیت الاستیسیته بالا برای مهار ضربه در انتهای راهبرهای طولی بسته می شود.

راهبرها معمولا در طول کمتر از ۱۲۰۰ میلیمتر جهت رسیدن به طول حرکت بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند و در شرایط نرمال تا طول ۶۰۰۰ میلیمتر نیز ساخته می شوند. طول مناسب یک راهبر بستگی به ظرفیت، ارتفاع، دهانه، سرعت حرکت طولی و تک پل یا جفت پل بودن جرثقیل سقفی دارد.

راهبر های طولی در جرثقیلهای سنگین بصورت بوژی خصوصا در جرثقیلهای دروازه ای و با هشت چرخ ساخته می شوند.

 

 

 

کالسکه حرکت عرضی

در جرثقیلهای جفت پل جهت حرکت عرضی وینچ بالابر بر روی آن سوار می شود و معمولا نیروی محرکه آن توسط یک یا دو عدد موتورگیربکس تامین می گردد. ابعاد و توان کالسکه به ظرفیت و ارتفاع وینچ بالابر بستگی دارد.

 

 

 

وینچ جرثقیل

وینچ جرثقیل یا همان بالابرها به دو خانواده بکسلی و زنجیری تقسیم می گردد. در ظرفیتهای پایین مخصوصا کمتر از ۲ تن ، جرثقیلهای زنجیری بدلیل حجم و وزن کم کاربرد زیادی دارند و در جرثقیلهایی با ظرفیت بالا وینچهای بکسلی کاربرد بیشتری دارند.

شرکت کران سیستم توران با همکاری شرکت ABM Greiffenberger آلمان بالابرهای سیم بکسلی مطابق با استانداردهای روز دنیا مطابق نیاز صنایع مختلف تولید می کند. این بالابر ها در دو دسته جرثقیلهای چهارکاره آویز جهت استفاده در جرثقیلهای تک پل و دوکاره جهت استفاده در جرثقیلهای جفت پل استفاده می شود.

در ظرفیتهای بالای ۴۰ تن و گروه های کاری بالا و یا سرعت بالاتر بالابرهای دو قلو نیز تولید می گردد .

شرکت کران سیستم توران همچنین نمایندگی انحصاری شرکت گورالپ ترکیه را نیز دارد که بزرگترین شرکت تولید کننده بالابر جرثقیل ها در ترکیه می باشد. این شرکت با استفاده از با کیفیتترین قطعات اروپایی انواع بالابرهای زنجیری از ۲۵۰کیلوگرم تا ۲۰۰۰ کیلوگرم و انواع بالابرهای بکسلی از ۱۶۰۰ کیلوگرم تا ۸۰ تن را تولید می کند.

 

  اجزاي تشكيل دهنده يك جرثقيل به طور کلی شامل:

 

پل جرثقيل,  کالسکه طولي يا کلگي, موتور گيربکس حرکتی,  بازدارنده/ضربه گير ,بالابر/کالسکه , خط برقرسان طولي, تابلو برق اصلي می باشند.

در جرثقیل های سقفی بالابرهایی که بکار برده میشوند از چند قسمت اصلی تشکیل شده است.

موتور : در جرثقیل سقفی برخی از موتور های بالابرها بصورت روتور مخروطی می باشند که در این نوع موتورها ترمزهای آنها بصورت میکانیکی بوده و در زمان استارت موتور ، روتور در داخل پوسته جای گرفته و لنت ترمز از انتهای روتور که به پوسته انتهایی موتور (در کاسه عقب موتور) اصطکاک ایجاد کرده بود را آزاد کرده و موتور شروع به گردش میکند. و در برخی از موتورهای جرثقیل روتورها بصورت استوانه ای بوده که در این نوع موتورها ترمزهای جرثقیل ها بصورت مگنت الکتریکی می باشند که در زمان استارت موتور همزمان با آن برق مگنت نیز فعال گردیده و درگیری لنت با صفحه مجاور را آزاد کرده و موتور شروع به گردش می نماید.

گیربکس : در برخی از جرثقیل های سقفی گیربکس و موتور بصورت کوپل یا شفت رابط جهت انتقال نیرو به یکدیگر متصل می شوند. بوسیله چرخ دنده های موجود در گیربکس از سرعت آن کاسته شده و به قدرت آن افزوده می شود. سپس قدرت گیربکس به درام جرثقیل و از درام به سیم بکسل و نهایتا قلاب منتقل می شود که نتیجه آن توانایی بلند کردن و جابجایی بار توسط جرثقیل سقفی می باشد.در جرثقیل های سقفی بالابرهایی که بکار برده میشوند از چند قسمت اصلی تشکیل شده است.

درام : به طور کلی نقش درام دریافت نیرو از گیربکس و انتقال آن به سیم بکسل و قلاب جرثقیل سقفی جهت بلند کردن وجابجایی بار میباشد. درام ها به دو دسته ی درام های ساده و درام های چند لایه تقسیم بندی می شوند .

درام ساده : که کلا یک دور سیم بکسل بر روی آن ها پیچیده می شود .

درام چند لایه : در این درام ها لایه ی اول سیم بکسل به شکل یک مارپیچ همانند درام ساده پیچیده می شود و پس از آن که سیم بکسل به کناره ی انتهایی درام رسید ، لایه دوم در جهت مخالف لایه اول و با قرار گرفتن در گودی های ایجاد شده بین دورهای لایه اول ، پیچیده می شود .

حال برای این که سیم بکسل نیروی درام را به طور صحیح انتقال دهد باید به موارد زیر توجه نمود :

انتهای سیم بکسل را باید به گونه ای به درام متصل کرد تا تحمل نیروی وارده را داشته باشد .

هنگام پیچیدن سیم بکسل بر روی درام باید سیم بکسل را تحت فشار و کشش قرار داد تا از پرش سیم بکسل از یک شیار به شیار دیگر جلوگیری کرد .

باید به عرض شیارهای درام نسبت به قطر سیم بکسل نیز توجه نمود تا از خارج شدن سیم بکسل از شیار جلوگیری شود .در جرثقیل های سقفی بالابرهایی که بکار برده میشوند از چند قسمت اصلی تشکیل شده است.

قلاب : در جرثقیل های سقفی و دروازه ای یکی از اجزاء مهم ، قلاب می باشد که با طراحی های مختلف ساخته می شوند. در اصطلاح به برخی از قلاب ها ( قلاب های ۲ به ۱ )گفته می شود یعنی یک سیم بکسل از یک سوی قلاب وارد و از سوی دیگر قلاب خارج شده و بر روی بدنه بالابر بوسیله گوه که بروی آن طراحی و نصب شده است متصل می شود. دربرخی از قلاب ها که نسبت به تناژها با یکدیگر متفاوت هستند به طور مثال ( ۴ به ۱ یا ۶ به ۱ یا ۲ به ۸ )که از آنها برای جرثقیل های سنگین استفاده می شود جدا از این که بر تعداد قرقره های روی قلاب اضافه میگردد بر روی بدنه جرثقیل های سقفی یا جرثقیل های دروازه ای نیز قرقره هایی جهت رفت و برگشت سیم بکسل قرار میگیرد که با این عمل یعنی اضافه کردن سیم بکسل از یک لایه به چند لایه می توان توان بار برداری جرثقیل ها را بهبود بخشید.

شاستی : شاستی بالابر یکی از اجزاء مهم جرثقیل سقفی میباشد که به عبارتی تمامی تحمل وزن بر روی این عضو قرار می گیرد و همینطور جانمایی تمامی تجهیزات مانند موتور ، گیربکس ، درام ، بر روی شاستی می باشد.

کمربند دارام : راهنمای سیم بکسل یا کمربند درام به قطعه ای گفته می شود که در جرثقیل های سقفی تک پل و جرثقیل های سقفی دو پل جهت مرتب شدن سیم بکسل بر روی درام و هدایت آن ، بر روی سیم بکسل و دور درام قرار میگیرد که در جرثقیل ها شاخصی برای قطع و وصل کردن حد بالا و حد پایین قلاب در تمامی جرثقیل های سقفی تک پل ، سقفی دو پل و جرثقیل های دروازه ای می باشد. باید توجه نمود در هنگام بار برداری غیر اصولی به این قطعه آسیب جدی میرسد و باعث شکستگی و خرابی کمربند میشود و این خرابی نهایتا منجر به از کار افتادگی میکروسوئیچ شده و در نتیجه آن قلاب به زیر شاستی درام برخورد کرده و باعث آسیب جدی به قلاب ، سیم بکسل و درام میشود.

کنترل جرثقیل سقفی : در هر جرثقیل به طور معمول دو تابلو برق وجود دارد که یکی مربوط به بالابر و دیگری مربوط به پل می باشد که برای هدایت و راه اندازی جرثقیل مورد استفاده قرار می گیرند. جهت فرمان دادن به تابلو برق و هدایت جرثقیل از کلید فرمان که به صورت آویز از جرثقیل می باشد می توان استفاده نمود. همچنین می توان از ریموت کنترل یا کنترل رادیویی که به صورت بی سیم می باشد نیز استفاده نمود.

سلام به همه دوستان عزیز؛
شما را با یکی دیگر از اموزش های ایران ترابری اشنا میکنیم
با این آموزش نحوه اجرای تست های استاندارد و نحوه خواندن جدول بار و اجزاء تشکیل دهنده جرثقیل را کاملا یاد میگیرید پس با ما همراه باشید.

مباحثی که در این مقاله انوان میشود بدین شرح میباشد:

• آشنایی با جرثقیل های متحرک
• آشنایی با ساختار و عملکرد جرثقیل های متحرک mobile crane
• جرثقیل های ماشینی – کارگاهی – بوم خشک و تلسکوپی
• اجزاء تشکیل دهنده و معیارهای بازرسی هرکدام
• نحوه اجرای تست های استاندارد و ایمنی جرثقیل های متحرک
• نحوه خواندن جدول بار

آشنایی با جرثقیل های متحرک:

استاندارد های طراحی جرثقیل  شامل:

کلیه ی جرثقیل ها از تجهیزات و قوانین مکانیکی ، هیدرولیکی ، برقی و پنوماتیکی برای بلند کردن و پایین اوردن بار استفاده می کنند .
طراحی جرثقیل مطابق با استاندارد های معتبر و مورد تایید صورت می گیرد .
تمامی مواد و تجهیزات به کار رفته در ساختمان جرثقیل مطابق با استاندارد های رایج و یا مشابه زیر است:

1. سازمان استاندارد انگلستان
2. انجمن مهندسین مکانیک آمریکا
3. بهداشت حرفه ای آمریکا
4. استاندارد استرالیا
5. موسسه نفت آمریکا
6. وزارت انرژی آمریکا

در هیچ یک از اجزای ساختاری جرثقیل نباید چوب مورد استفاده قرار گیرد . مواد ، اتصالات و تجهیزات به کار رفته برای تعمیرات نیز باید مطابق با دستورات سازنده ی دستگاه باشد .

اجزایی که در جرثقیل تحت فشار قرار می گیرند و در عین حال در معرض تکان یا ضربه ی ناگهانی نیز قرار دارند از فولاد نرم  یا مواد مشابه ی دیگر ساخته می شوند . جرثقیل ها باید طوری طراحی و ساخته شوند که تمام قسمت های آنها به طور ایمن قابل روغن کاری ، بازرسی و تعمیرات باشد .

قابلیت های عملیاتی کلیه ی جرثقیل های متحرک به شرح زیر است :

1. قابلیت بالا بردن و پایین آوردن بار
2. قابلیت چرخش بار حول یک محور
3. طول بوم قابل تنظیم
4. قابلیت حرکت در کارگاه

برای شناسایی جرثقیل ، از پلاک شناسایی آن با مشخصات زیر استفاده می شود :

1. سازنده ی دستگاه
2. مدل دستگاه
3. شماره سریال  که روی شاسی اصلی دستگاه حک شده است.
4. سال ساخت  و تناژ دستگاه.

این پلاک شناسایی باید در معرض دید باشد و از مخدوش شدن و آسیب دیدن آن جلوگیری شود و معمولا در قسمت های سینی گردان شاسی اصلی و گاه اتاق راننده نصب می شود .

توضیحات مختصر

در اغلب جرثقیل های هیدرولیکی از دو پمپ چرخ دنده ای که به صورت توأم با هم کار می کنند استفاده می شود. در جرثقیل های تک موتوره ، عملیات جابجایی دستگاه و بالا بردن بار توسط همان یک موتور انجام می شود ولی در جرثقیل های سنگین که معمولا دو موتور دارند ، موتور اول (کشنده) برای جابجایی دستگاه به کار رفته و موتور دوم نقش بالا برنده ی بار را ایفا می کند ؛ هر چند در جرثقیل های خیلی سنگین هر دو موتور هم زمان برای بالا بردن و پایین آوردن بار به کار گرفته می شوند .

موتور به کار رفته در دستگاه باید ظرفیتی بیش از ظرفیت لازم برای کنترل سنگین ترین باری که توسط مکانیزم بالابر جابجا می شود ، داشته باشد . تمامی چرخ دنده های انتقال حرکت یا گیربکس موتور باید کاملا پوشیده و محصور باشند.

در جرثقیل های متحرک  و کارگاهی برای هدایت و جابجایی دستگاه از فرمان استفاده می شود ولی در جرثقیل های سنگین و زنجیری حرکات دستگاه به کمک تجهیزات دیگر کنترل می شود . سیستم فرمان جرثقیل طوری طراحی شده که همانند لیفتراک ، قدرت مانور زیادی داشته باشد و به راحتی بتواند در فضاهای کم جابه جا شود .

یکی دیگر از قسمت های مهم جرثقیل متحرک سیستم چرخش و سینی گردان (Turn Table) آن است که حرکات چرخشی جرثقیل  (Swing) توسط این قسمت انجام می شود . سینی گردان توسط مجموعه ای از چرخ دنده ها به سیستم انتقال نیرو وصل است .
با چرخش سینی گردان ، بوم و اتاق راننده ، قابلیت چرخشی ۳۶۰ درجه ای در دستگاه ایجاد می شود .

نیروی انتقالی از موتور دیزلی ، پس از عبور از پمپ بالابر نصب شده روی دستگاه ، سرانجام به درام جمع کننده ی سیم بکسل (اصلی و کمکی ) وارد می شود ؛ درام های مذکور با فرمان صادر شده ، سیم بکسل را باز و بسته می کنند.

یکی دیگر از بخش های مهم در جرثقیل ، سیستم خنک کننده ی آن است. جرثقیل به علت ماهیت کاری که انجام می دهد تحت فشار است ، در نتیجه به علت برخورد و اصطلاک بین اجزای گردنده مانند چرخ دنده ها و یا اجزای کنترل کننده حرکت مانند ترمز ها ، گرمای زیادی تولید می شود. لذا برای انتقال این گرما و نیز خنک کردن موتور ، از آب و روغن استفاده می شود . برای خنک کردن موتور و روغن هیدرولیک از یک سری تجهیزات خنک کننده با نام Cooling System استفاده می شود . معمولا بادبزن و سایر اجزای سیستم خنک کننده بر اساس نوع جرثقیل در قسمت جلوی آن و یا در قسمت انتهای دستگاه قرار دارد .

ایمنی جرثقیل های متحرک:

قبل از جابجایی جرثقیل متحرک به سایت کاری اپراتورها بایستی کنترل های روزانه مخصوص خود را انجام دهند.
سرپرست باید مسیر ورود جرثقیل به سمت سایت کاری و خروج از آن را برنامه ریزی کند تا مطمئن شود که مناطق مخصوص بار جهت حرکت جرثقیل انتخاب نشده اند.
به صورت ایده آل سایت کاری باید فضای کافی جهت راه اندازی و مانور جرثقیل را داشته باشد و موانعی نظیر خودرو ها و افراد متفرقه بایستی از محوطه کاری دور شوند.
جرثقیل های متحرک باید به نحوی راه اندازی شوند که اجزاء جرثقیل و اجزای بار فاصله تعریف شده و استانداردی را از خطوط انتقال برق داشته باشند.
وقتی که کار کنار موانع و مناطق پر خطر ضرورت داشته باشد مطمئن شوید که تمامی تیم از این خطرات اطلاع دارند.
ریگر بایستی به حمل و نقل و محل یابی جرثقیل کمک کند و شرایط را به روشنی تحت نظر داشته و مسیر حرکت را در مواقع نیاز به اپراتور نشان دهد.
هنگامی که جرثقیل در حال عملیات است مطمئن شوید که قفل گردون جرثقیل درگیر شده ،ولی حین جابجایی این قفل گردون به تنهایی برای جلوگیری از چرخش جرثقیل کافی نیست.
دلیل چرخش غیر منتظره می تواند چرخش بیش از اندازه جرثقیل باشد. در سایت کاری بایستی فضای مناسب روی زمین برای پایه زیر همه جک ها وجود داشته باشد که فشار بیشتری را حین بالابری های سنگین تحمل می کنند.
شرایط زمین ممکن است استفاده از صفحات استاندارد اضافی را زیر پایه ها نیاز داشته باشد.
خاک سست و نرم، همچنین خاکی که یخ زده و یا ترک دارد ممکن است به مواد حمایت کننده بیشتری نیاز داشته باشد.
اپراتورها بایستی کلیه اخطار ها و دستور العمل ها را مطالعه کرده و آنها را به کار گیرند. از الزامات راه اندازی سازنده جرثقیل برای هر شکل مختلف بالابری پیروی کنید.
جک ها را به میزان لازم باز کنید، وقتی که در موقعیت های مختلف از جرثقیل استفاده می کنید جک های تعادل را به قدر کافی باز کنید و از جدول بار مناسب برای تعیین ظرفیت جرثقیل استفاده کنید.
وقتی که جک های تعادل جرثقیل را در محل های چند گانه باز می کنید، اطمینان حاصل کنید که جک ها مطابق دستورالعمل سازنده باز می شوند
جک های تعادل به طور معمول در نواحی باربری حمایت بیشتری را از جرثقیل به عمل می آورند تا از سقوط جرثقیل زیر بار جلوگیری کنند
جرثقیل را روی عدد یک یا عدد دیگری که سازنده جرثقیل تعیین کرده، تراز کنید و مطمئن شوید که تمام تایرها چسبیده به زمین باقی می ماند
مطمئن شوید که کفشک های زیر جک ها مطابق دستور العمل سازنده به پایه ها متصل شده یا پین شده اند.
این کار از جدا شدن متعلقات جک حین باربرداری جلوگیری می کند.
اطمینان حاصل کنید که کفشک های جک روی تونل های زیر زمینی فاضلاب و لوله های انتقالی دیگر قرار ندارد، اینگونه زمین ها معمولا مقاومت لازم را در برابر فشار ها ندارند
ممکن است از وزنه های تعادل انتخابی برای رسیدن به حداکثر ظرفیت در جرثقیل هایی که این امکان را دارند استفاده شود
وزنه های تعادل جلو برای افزایش ظرفیت جرثقیل برای زمان هایی که در قسمت پشت جرثقیل باربرداری انجام می شود طراحی شده اند
وزنه های تعادل بایستی مطابق دستور العمل های سازنده در موقعیت درست قرار گیرند
وقتی که کنترل عملکرد جرثقیل در هوای بسیار سرد انجام می شود بایستی احتیاط به عمل آید
اپراتور ها همواره باید ابتدا قلاب را بالا ببرند، سپس آن را پایین بیاورند
پایین آوردن سیستم بالابری هنگامی که قرقره یخ زده است ممکن است سیم بکسل را روی درام خراب کند
اپراتور ها هنگامی که هوک خالی است نباید با سرعت زیاد آن را پایین بیاورند چرا که ممکن است به پیچش و در هم رفتن سیم بکسل روی درام منجر شود
قبل از بالابری در هوای مرطوب ترمز ها و کلاچ ها در جرثقیل های قدیمی اصطکاکی بایستی کار کنند تا خشک شده و از لغزش آنها جلوگیری شود
حالا اپراتور باید چک های لازم را مثل تست لیمیت سوئیچ ها را انجام دهد
هنگامی که عملکرد جرثقیل تست میشود برای جلوگیری از برخورد هوک با قرقره بایستی احتیاط بیشتری بعمل آید
اجزای جرثقیل های ماشینی:

 بیم شامل دو قطعه اسکلت و مسیر رفت و برگشت اسکلت فلزی پل، ترولی، اسپیدر↓

CHAIN شامل زنجیرهای طولی جرثقیل های زنجیری، زنجیرهای باربندی
DAIVIT دستگاه های ترابری قایق، شناورهای نجات
قلاب شامل قلاب های ایمنی، قلاب های ضامن دار
 جیب یا جت و به اصطلاح بچه بوم، شامل جیب مشبک، کشویی، چرخان
زنبیل های برای (ترابری و حمل) انسان
 POWERHOIST شامل سیم بکسل های بالابر، زنجیرهای بالابر، برقی و بادی
 POWERWINCH  و ینجها یا درام ها، الکتریکی، بادی، هیدرولیکی
 SHACKLE شامل شکل های پیچی کمانی و صاف BOW&DEE و شکل های با ایمنی کمائی و صاف
  SHEAVE BLOCK شامل قرقره های ثابت و متحرک و قرقرههای مرکب
 WIREROPE شامل سیم بکسل های بالابر مغز کنفی و مغز فولادی
 WIREROPES|LINGسیم بکسلی های بار بلند کن تک رشته و چند رشته ای
 POLYESTER/FIBERSLINGS لوازم بار بلند کن تهیه شده از مواد شیمیایی و تسمه ها
لوازم اتصال سیم بکسلی ها شامل : گوشواره، بست گوه ای، کرپی،حلقه ها، بست پرسی ، بست انتهایی، بافتن با دست، پین ها
آی بولت ها یا پیج های چشم دار
شاهین های ویژه ترابری کانتینر و ترابری بارهای متفاوت
 PADEYE شامل حلقه ها، زنبیل ها، پالتها
 گاری و یا تالشکی چهار چرخ حمل مکانیزم قلاب ها و بار روی دکل و سطح پلی سازه فلزی BEAM
سازه فلزی شامل: اسکلت پلی یاد کلی، ریلی های جرثقیلی، کله گی ها، و اسکلت انتقالی
بار آزمایشی: هنگامی که دستگاه نو و یا پس از هر تغییر یا تعمیرات انجام میشود.
هر شش ماه یکبار باید با بار آزمون آزمایش و گواهینامه صلاحیت صادر شود.
هر شش ماه توسط کارکنان صلاحیت دار سازه فلزی آزمایش انجام میشود.
ظرفیت .S.W. L نباید بیشتر از ۱۵۰۰ محلی تکیه گاه پلی یا اسکلت فلزی، خمشی یا تنش داشته باشد.

جرثقیل ھای کارگاھی

جرثقیل های نو یا دستگاههایی که تازه در دست تعمیر قرار گرفته از نظر لوازم و توانایی وایمنی  قابل اعتماد بودن و از نظر ظرفیت و کار مورد بازرسی و بازدید و آزمایش قرار می گیرند. جرثقیل ها می توانند در موارد زیر شکسته و از کار افتاده شوند.

 ازاینرو دستگاها در موارد زیرمورد  آزمایش قرار خواهند گرفت:

از لحاظ استقرار و پایداری

اسکلت فلزی

وینچ یا درام و تجهیزات

بار اضافی

مدارک و اسناد مستندسازی

افراد صلاحیت دار در برگیرنده افرادی میباشند که آموزش دیده و تجربه به دست آورده اند. دانش به دست آمده و شایستگی در مهارت آنها باعث درست عمل کردن وظیفه می شود.
استقراراز جهت هایی شامل هم افراد و هم لوازم، حاصل جمع روی هم رفته در یک لحظه غفلت باعث چپه شدن و واژگونی می شود پیش از اینکه در برابر چپه شدن مقاومت کند.
دکل مشبک اسکلت فلزی از قوس های وتری مانند و قطعاتی که می توانند عملی کشش رادر دکلی تحمل کنند.
لنگر خوردن یا لنگر برداشتن  شامل زاویه گردش که توسط دکل یا جیب نسبت به محور اصلی مشخص می شود. و قلاب با بار یا بدون بار حرکت نوسانی (پاندولی) انجام می دهد.
دو بلوک قرقره ها  شامل بلوک قلاب و بلوک سر دکل که توسط سیم بکسل بهم وصل می شود و تشکیل فال FALL ویا لایه های دستگاه را می دهند.
شرکت های سازنده موظف است جدول ظرفیت ها را با دستگاه  در اختیار خریداران قرار دهند.
اطلاعات مهم درجھت عملیات در بالای کنترل کننده ها قرار د هند و نګات لازم را مطرح نماید. هنگامی که ظرفیت ها را حساب می کنیم اگر اشتباهی در ظرفیت آن حساب شود می تواند خطرناک و حادثه آفرین باشد.

عاملهای زیر می تواند در تعیین ظرفیت موثر باشد:

شعاع کار: فاصله بین مرکز ثقل بار تا مرکز ثقل گردان جرثقیل

طول دکل : شامل قطعات در آمده دکل یا جیب که باعث افزایش طول دکل یا هر چیز دیگری که به دکل افزوده که باعث افزایش طول بوم شود.

جهت علمیات شامل سطح عملیات که باعث بالابردن بار در چه جهتی از چهار ربع دایره عملیات انجام می شود

 زاویه دکل : زاویهای که بین سطح افقی و محور دکل می باشد. توسط عقربه شاخص زاویه دکل نشان داده می شود.

وزن جرثقیلی: شامل شاسی، کابین، موتور، جک ها، جیب، دکلی مشبک یا تلسکوپی، طول بوم یا بومهای دیگر کمکی وزن ابزار و ادواتی که به قلاب جهت باربندی اضافه می شود مانند قلاب گلوله ای، بلوک قلاب، اسلینگ ها، سیم بکسل ها و درام وزنه های تعادل، هر راننده باید وزن دستگاه خود را بداند.

قلاب کمکی: قلاب الحاقی معمولا بار را با سرعت بیشتری نسبت به قلاب اصلی بالا و پایین میبرد.

قطع کن دکل: ابزاری برقی بوده که حد و حدود زاویه دکل را محدود می کند و برای درازترین طول دکل طراحی شده است.

ترمز: ابزاری است که برای آهسته کردن یا کاملا ایست کردن حرکت ها با نیروی اصطکاک عمل می کند.

وزنه های تعادل: وزنه ایست برای حفظ و نگهداری تعادل دستگاه و بار که هنگام بالابردن و مونتاژ دستگاه و استقرار تنظیم و سوار می شود.

عرشه  شناسی گردان و جرح دندانه ای که در جای خود می گردند.

درام یا سیم بکسل جمع کن یک طبلک استوانه ای شیار دار یا بدون شیار گردان که در موقع بالا و پایین بردن قلاب سیم یکسل قلاب به دور آن چرخیده و سیم بکسل جمع یا باز می شود.

گلوله سنگین: در بالای قلاب تک رشته سیم بکسل فال، قلاب گلوله ای بزرگ سنگینی نصب و در هنگام پایین آوردن قلاب بدون بار آن تحت جاذبه زمین سیم بکسل را به طرف زمین هدایت می کند.

ترمز نگهدارنده آتوماتیک: ترمز به صورت اتوماتیک برای جلوگیری از حرکت هنگامی که دستگاه خاموش است یا کنترل کننده ها در صفر پوزیشن هستند.

جیب یا جت: یک دکل کوچک کمکی است که به طول بوم اضافه می شود و طول دکل را بلندتر می کند که این عمل برای بارهای ویژه و مخصوصی با برد خیلی دور استفاده میشود.

وزن یک قطعه از موضوع ترابری (حمل و نقل) است که دستگاه آنرا بالا و پایین میبرد و همیشه بار شامل وزن قطعه + وزن قلاب+ سیم بکسل ها و اسلینگ های بارگیری حتی شکل ها و یا هر چیز دیگری که به بار اتصال میشود.

هر قطعه ای که به قلاب با شکل یا حلقه تاب در کن، قرقره ها، پین ها هر چه آویزان به دکل باشد بلوک بار به شمار میاید.

قلاب اصلی سیستم اصلی بالابری که با دکل استفاده میشود و برای بالابری بار با حداکثر ظرفیت انجام میشود.

ترمز مکانیکی: یک ترمز مکانیکی ارومانیکا میباشد که با عمل اصطکاک کنترل بار هنگام پایین آوردن بار بکار میرود. این عمل در پایین آمدن بار با موتور انجام می شود اما باید مواظب بود که وزن بار اضافه بر طرفیت موتور و گیربکس نباشد به ویژه در بالا رفتن بار اهمیت خاصی خواهد داشت.

جک زدن  یک نگهدارنده اتصال شده جرثقیل برای جلوگیری از حرکت زیر فرم یا شاسی نصب شده و برای استقرار و تعادل و به وجود آوردن سطح اتکا بیشتر جک ها زده و استفاده می شود.

ضامن چرخدنده: یک ضامن است که چرخ دنده را قفل می کند و برای جلوگیری از حرکت چرخ دنده برای نگهداری به کار می رود.

مهارها: توسط سیم بکسل مهار بندهایی تهیه و آویخته که با آن دکل جرثقیل نگهداری می شود.

شعاع کار: مسافت بین محور گردان جرثقیل تا مرکزثقل بار  به صورت افقی میباشد.

سیم بکسل کشش راه گذرگاه سیم بکسل که از تمام قرقره ها و سیم بکسل جمع کن عبور می کند و جزو قطعات به شمار می آید.

حرکت قرقره ها: قرقره ها هنگامی که قلاب بالا و پایین حرکت می کنند می گردند.

ساختار: فرم گردان، پل، بوم یا دکل و دیگر قطعات عمل کننده را ساختار گویند.

آزمایش بارها: هر باری باید پیش از بالا رفتن و ارتفاع دادن، آزمایش و قابل قبول باشد.

لوازم باید توسط کارور جرثقیل های موبایل کنترل شود.

عملکرد جرثقیل ماشینی :

 جرثقیل ها از مفصل ها و بازوهای قدرتمند تشکیل شده اند و به جهت جابه جایی اجسام در سالن های سرپوشیده یا محیط های باز به کار گرفته می شوند , برخی از آن ها به صورت متحرک و برخی نیز به صورت ثابت در محوطه ای نصب می شوند . این ابزارها بهترین گزینه برای جابه جایی و انتقال بار ها و اجناس سنگین به شمار می روند و در انواع مختلفی ساخته شده و به کارفرمایان تحویل داده می شود .

یکی از انواع جرثقیل ها , جرثقیل های ماشینی یا موبایل کرین است که بر روی خودرو نصب شده و مورد استفاده قرار می گیرد . به کامیون یا خودرویی که جرثقیل بر روی آن نصب می گردد خودروی کشنده گویند که لازم است قدرت کافی در این زمینه را داشته باشد . این نوع جرثقیل ها در فضاهای شهری و باز کاربرد دارند , حتما تا به حال یکی از انواع این جرثقیل ها را در سطح شهر در حال جابه جایی خودرو ها دیده اید که به وسیله یک زنجیر به هم متصل شده اند و حرکت می کنند این جرثقیل ها به وسیله کابل های فلزی هدایت می شوند و جزو جرثقیل های قدرتمند و کاربردی امروزی به شمار می آیند .

موبایل کرین ها به وسیله ماشین آلات پیشرفته و به روزی ساخته می شوند , در ساخت آن ها استفاده از متریال مرغوب و نیز به کار گیری افراد متخصص بسیار حائز اهمیت است چرا که میزان قدرت و استحکام جرثقیل در گرو همین هاست و تنها گروه هایی قادر به ساخت جرثقیل های قدرتمند هستند که از بهترین تجهیزات و منابع انسانی برخوردار باشند .

جرثقیل های ماشینی نیز خود انواع مختلفی دارند .

جرثقیل با بازوی مشبک

جرثقیل با بازوی هیدرولیکی

جرثقیل با بازوی کشویی

جرثقیل با بازوی تلسکوپی

جرثقیل با بازوی خرپایی

که هرکدام در مکان و کاربری مختص خود به کار گرفته می شوند . به طور مثال جرثقیل های ماشینی با بازوی کشویی در محیط هایی به کار برده می شود که سطح ناهمواری دارند این جرثقیل ها به دلیل ساختاری که دارند می توانند به راحتی در این مکان ها حرکت و اجسام را جابه جا نمایند

عملکرد جرثقیل های کارگاهی و آشنایی با جرثقیل های متحرک :

یکی از انواع جرثقیل,جرثقیل متحرک و کارگاهی می باشد.جرثقیل کارگاهی نوعی از جرثقیل می باشد که در کارگاه ها  و سالن های صنعتی برای جا به جایی باراستفاده می شود.جرثقیل متحرک و کارگاهی  نیز همانند

دیگر جرثقیل ها کاربرد بسیاری در صنعت دارد. همانند دیگر جرثقیل ها ,جرثقیل متحرک و کارگاهی  نیز بایستی به طور منظم بازرسی شود.بازرسی ایمنی جرثقیل بر طبق یک برنامه منظم و توسط بازرسان انجام می شود.در بازرسی ایمنی از جرثقیل متحرک و کارگاهی  تمامی اجزای جرثقیل بازرسی می شود. به طور کلی جرثقیل دستگاهی می باشد , که  افراد بسیاری با آن در حال کار می باشند و ایمنی این افراد بستگی به ایمنی جرثقیل دارد.جرثقیل کارگاهی نیز جابه جایی بارها را از روی سر افراد انجام می دهد به همین دلیل ایمنی آن بسیار مهم می باشد.

در بازرسی ایمنی جرثقیل کارگاهی , وضعیت عمومی جرثقیل نیز انجام می شود. در بازرسی عمومی جرثقیل کارگاهی وضعیت اتصالات جرثقیل کارگاهی ، رنگ و پوشش جرثقیل و وضعیت نصب جرثقیل کارگاهی ، وضعیت سازه  جرثقیل از لحاظ  تحمل بارها و اتصالات سازه و نهایتاٌ تناسب جرثقیل کارگاهی با کاربرد مورد نیاز جرثقیل می باشد. در بازرسی ایمنی جرثقیل کارگاهی نیز مانند دیگر جرثقیل ها, برخی نکاتی که  بایستی رعایت شود شامل:

 ظرفیت جرثقیل کارگاهی

شرکت سازنده جرثقیل کارگاهی

محلی که جرثقیل کارگاهی در آن قرار دارد که در واقع همان کارگاه می باشد.

طول دهانه جرثقیل کارگاهی است.

جرثقیل های تلسکوپی:

این نوع از جرثقیل‌ها درواقع یک لودر هستند که به یک بازوی خرپایی یا تلسکوپی مجهز شده‌اند. انواع اولیه‌ی این جرثقیل‌ها تنها در یک جهت قابلیت باربرداری داشتند اما در چند نمونه‌ی جدید از آن‌ها چرخش ۳۶۰ درجه‌ای به عنوان یک ویژگی مثبت افزوده شده است. برای دسترسی به قابلیت چرخش ۳۶۰ درجه‌ای بایستی ابتدا آن‌ها را در زمین مستحکم کرد؛ اما نکته‌ی مثبت این است که این کار را می‌توان با حداکثر سرعت انجام داد. این نوع از ماشین‌آلات به طور عمومی بیشتر در جابه‌جایی بارهای بسته‌بندی شده شبیه آجر و مصالح ساختمانی کارخانه‌ای به کار می‌روند و قابلیت ترددشان؛ سبب شده تا در صنایع نظامی به طور گسترده مورداستفاده قرار گیرند؛ یعنی می‌توان این‌گونه گفت که این مدل؛ از محبوب‌ترین انواع جرثقیل؛ در بین نیروهای مسلح به حساب می‌آید.

تلسکوپ همان بوم جرثقیل می باشد، تلسکوپ از فولاد و الیاژ های آن ساخته شده است که با هیدرولیک به صورت خشاب مانند یک به یک داخل یکدیگر قرار میگیرند .به طور مثال یک جرثقیل بیست تن از پنج تلسکوپ استفاده میکند که طول هر یک از تلسکوب ها در این نوع جرثقیل ۵.۵ متر می باشد که جمعا ۲۷.۵ متر می باشد که هر یک به صورت یک جک مجزا که در داخل خود دارد از یکدیگر بیرون می آیند و در مجموع این متراژ بوم را تشکیل می دهند.

یک جرثقیل بیست تن اگر کالایی که قرار است جابه جا کند کنار و نزدیک خود باشد قابلیت این را دارد که بیست تن را جابه جا کند و هر چقدر این کالا از جرثقیل فاصله بیشتری بگیرد توان جرثقیل به تدریج کمتر خواهد شد و در اخر، در فاصله بیست و هفت متری توان جرثقیل به یک الی پنج تن می رسد که در یک زاویه بسیار مناسب پنج و در زاویه نامناسب به یک تن کاهش می یابد.

کاربری جرثقیل بوم خشک به دلیل مکانیکی بودن ترمز و کنترل دشوار بوم، پیچیده تر از جرثقیل تلسکوپی هیدرولیکی است.

جدول بار جرثقیل بوم خشک به واسطه ی طول ثابت بوم ، ساده تر است.

قدرت مانور جرثقیل بوم خشک کمتر است.

هزینه ی تعمیرات و نگهداری جرثقیل بوم خشک کمتر است.

ایمنی جرثقیل ها:

ايمني مهمترين مسئله اي است كه راننده جرثقیل بايد به خاطر داشته باشد، چون با يك اشتباه ساده چندين نفر از كارگران كارگاه را خواهد كشت يا جراحاتي به آنها وارد خواهد نمود ، كه با هيچ قيمتي قابل جبران نخواهد بود . مسائل مطرح شده در ذيل نكات ايمني است كه بايد يك راننده جرثقیل رعايت كند و كوتاهي و قصور در آن جرم خواهد بود و شخص راننده مسئول و پاسخگو خواهد بود.

نوع تلسكوپي : بوم آن به صورت كشويي بوده و قابليت ازدياد طولي دارد . در اين نمونه براي استقرار جرثقیل در هنگام كار حتماً بايد از جك استفاده گردد.

. نوع بوم خشك : بوم آن بصورت قطعات فلزي مي باشد كه بوسيله پين و اشپيل به يكديگر متصل مي‌شوند بيشتر آنها داراي چرخهاي زنجيري مي باشد .

نحوه خواندن جدول بار:

هر جرثقیل یک جدول بار دارد که به صورت خلاصه امکانات و ظرفیت های آن جرثقیل را مشخص می کند نشان می دهد که چگونه می توانید  با تغییر شعاع کاری و زاویه، ظرفیت های بالابری تغییر می کند. اگر قبل از اجاره کردن یا استفاده از یک جرثقیل در یک پروژه خاص، جدول بار آن را به درستی بررسی نکنید، ممکن است به ظرفیتی بیشتر یا کمتر از آنچه که واقعا به آن نیاز دارید برسید.

یکی از مهمترین قسمت های دفترچه مشخصات هر جرثقیل جدول بار (LOAD CHART) آن است. یکی از نکاتی که در بازرسی فنی جرثقیل چک می شود، نصب جدول بار استاندارد همان مدل در داخل کابین اپراتور، خوانا بودن و در دسترس بودن آن است.

در جدول بار خلاصه امکانات و ظرفیت های جرثقیل

تغییر ظرفیت بالابری بر اثر شعاع کار و زاویه جرثقیل

 نحوه قرار گیری جرثقیل روی کشنده

ظرفیت های بالابری در حالت باربرداری و حرکت

زاویه های بالابری همه مشخص می شوند که در مقاله اموزش خواندن جدول بار متوانید کاملا جدول بار را بخوانید.